Τα παιδιά φαίνεται πως είναι πιο ΑΝΘΕΚΤΙΚΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΟΝΟΪΟ
χρειάζεται όμως να παραμείνουν ΨΥΧΙΚΑ ΑΝΘΕΚΤΙΚΑ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΠΑΝΙΚΟ
Η νέα φάση λήψης μέτρων ενάντια στη γρήγορη και ανεξέλεγκτη μετάδοση του κορονοϊού με το κλείσιμο των εκπαιδευτηρίων, γυμναστηρίων, χώρων συναυλιών και άθλησης κοκ, δημιουργεί μια νέα συνθήκη για όλες τις οικογένειες. Ίσως για πρώτη φορά στην εποχή της εύκολης πρόσβασης στην πληροφορία (και βέβαια και στην παραπληροφόρηση) βρισκόμαστε σε μία φάση όπου όλοι ανεξαιρέτως καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε μέτρα που εξαγγέλλονται και να πάρουμε μέτρα για το δικό μας μικρόκοσμο.
Μέτρα που σκοπεύουν στη δική μας προφύλαξη, αλλά και στην προφύλαξη των άλλων. Έτσι που, ίσως για πρώτη φορά, νιώθω πως το «ωχ, αδελφέ μου, εγώ θα σώσω την κατάσταση;» έχει επιτέλους μια σαφή απάντηση και αυτή είναι «ναι, εσύ μπορεί και να σώσεις την κατάσταση» και πως «μόνο αν συμβάλεις κι εσύ μπορεί να σωθούν οι γονείς σου, η γιαγιά κι ο παππούς, ο άρρωστος θείος ή η φίλη που έχει καρκίνο».
Η ατομική ευθύνη συναρθρώνεται σήμερα δραματικά με τη συλλογική ευθύνη. Το «σιγά, μωρέ, τι θα πάθω, γερός είμαι εγώ» κλονίζεται δραματικά από την πιθανότητα του να μην πάθεις εσύ κάτι αλλά να νοσήσουν άλλοι δικοί σου ή και άγνωστοι που μπορεί να χρειστούν περίθαλψη, η οποία προϋποθέτει βέβαια ένα σύστημα υγείας ικανό να λειτουργήσει και...
Η αγωνία, ο φόβος και η ανησυχία μπορεί να είναι πολύτιμοι βοηθοί μας σ’ αυτήν τη φάση. Διασφαλίζουν τη συνειδητοποίηση της ανάγκης να προσέξουμε, να μην αψηφούμε τις χρήσιμες οδηγίες (ναι, ακόμη κι αν καταλήξουμε να πλένουμε για μια φάση με ψυχαναγκασμό τα χέρια μας)!
Αλλάζουν οι συνθήκες μέσα στις οποίες ζούμε την καθημερινότητά μας, επιβάλλονται νέες προσαρμογές, χρειάζονται αλλαγές όπου αυτές είναι δυνατές ή καθίστανται αναγκαίες.
Ο πανικός ή και η αδιαφορία είναι κι αυτοί πολύτιμοι βοηθοί, όχι όμως για μας, αλλά για την εξάπλωση του ιού και την αποδυνάμωση των αμυνών μας.
Τα ΠΑΙΔΙΑ μπορεί εύκολα να κινούνται ανάμεσα στον πανικό και την αδιαφορία, να χαίρονται ίσως για το κλείσιμο των σχολείων, να δείχνουν την ανησυχία τους είτε άμεσα με αγωνία και ερωτήσεις ή έμμεσα με αλλαγές στη συμπεριφορά τους.
Η σημερινή κατάσταση είναι για όλους μας πρωτόγνωρη. Δημιουργεί σε όλους μας αμηχανία, αγωνία, ερωτήματα, αβεβαιότητες. Και ακριβώς αυτήν την κατάσταση μοιραζόμαστε με τα παιδιά μας.
Σε καταστάσεις έκτακτης και ιδιαίτερης κρίσης που επηρεάζουν την οικογένεια είναι ιδιαίτερα χρήσιμο, όπως γνωρίζουμε από τη μελέτη και τις έρευνες γύρω από τα θέματα της ΨΥΧΙΚΗΣ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ:
να δημιουργήσουμε μια αίσθηση ασφάλειας, εξηγώντας ότι κάνουμε αυτό που χρειάζεται να κάνουμε, όπως μας μεταφέρεται μέσα από τον υπεύθυνο επιστημονικό ή και κυβερνητικό λόγο. Η συλλογική συμμόρφωση δεν είναι σήμερα υποταγή στην εξουσία (ιδιαίτερα ενδιαφέρον σημείο για τις συζητήσεις με τους εφήβους μας)!
να κρατήσουμε στην οικογένεια σταθερές κάποιες καθημερινές ρουτίνες ή να βρούμε ευκαιρία να δημιουργήσουμε γι’ αυτήν τη φάση νέες ρουτίνες, να συναποφασίσουμε κάποιο νέο ημερήσιο πρόγραμμα, να μοιραστούμε υπευθυνότητες ... Άλλωστε αυτό που ζούμε σήμερα στο σπίτι δεν είναι ούτε διακοπές, ούτε Σαββατοκύριακο, ούτε γιορτές. Είναι κάτι διαφορετικό και χρειάζεται να το συνδιαμορφώσουμε!
να δώσουμε πληροφόρηση και εξηγήσεις, απαντώντας καθαρά και ανάλογα πάντα με την ηλικία των παιδιών στις ερωτήσεις τους, εξηγώντας με λόγο κατανοητό αυτά που πρέπει πρώτα να πληροφορηθούμε και να καταλάβουμε εμείς. Μπορούμε με τα μεγαλύτερα παιδιά ν´αναζητήσουμε από κοινού απαντήσεις στο διαδίκτυο, διδάσκοντας την απεύθυνση σε επιλεγμένες αξιόπιστες πηγές και να αφήσουμε αναπάντητα τα ερωτήματα των οποίων δεν γνωρίζουμε τις απαντήσεις. Άλλωστε η αίσθηση της ασφάλειας μπορεί (και χρειάζεται) να εμπεριέξει την ανάγκη να μάθουμε να ζούμε και με αβεβαιότητες!
να περιορίσουμε την έκθεση των παιδιών (και τη δική μας βέβαια) στα ΜΜΕ και στα επαναλαμβανόμενα δελτία ειδήσεων της τηλεόρασης. (ένα δελτίο την ημέρα τον πανικό τον κάνει πέρα).
να σκεφτούμε, να αναζητήσουμε ιδέες για απασχόληση, παιχνίδι, δημιουργίες
να κρατήσουμε και να φροντίσουμε τις σχέσεις μας με όλους τους δικούς μας και φίλους, να μοιραζόμαστε και τις αγωνίες μας αλλά και βοηθητικές ενημερώσεις, πληροφορίες, αναλύσεις. Σύμμαχός μας «η εξέλιξη της τεχνολογίας», το προκατ θέμα εκθέσεων από τότε που ήμουν στο δημοτικό! Ναι, η εικονική πραγματικότητα μας δίνει τώρα τη δυνατότητα ακόμη και σε καθεστώς απομόνωσης να έχουμε εικόνα των απομακρυσμένων αγαπημένων μας!
να φροντίζουμε τη σωματική μας υγεία και τη φυσική μας κατάσταση (διατροφή, άσκηση, ύπνος)
να αξιοποιήσουμε το χιούμορ μας (ή το χιούμορ των άλλων) που μάλλον ακόμη δεν έχει καλοξυπνήσει!
Μέσα στην αγωνία μου, το φόβο μου, το θυμό μου για τη ματαίωση προσωπικών σχεδίων πρώτη φορά νιώθω τόσο έντονα πως μέσα σ´ αυτήν την πρωτόγνωρη έκρυθμη κατάσταση κρύβονται δυνατότητες για μικρές ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ. Όχι ταξιδιωτικού τύπου. Άλλου τύπου, εσωτερικού και πολύτιμου!
12.3.2020
Λία Λαζαρίδου, ψυχολόγος